zondag 23 februari 2020

Holy crêpe

Soms duurt het een tijdje voor het kwartje valt. Bij mij gebeurde dat vanmorgen pas. Ik hoorde op de radio iemand praten over het 'dejeuner gras', en dacht toen :"Hé, gras, Mardi Gras, zou dat nu zijn?" En ja hoor, aanstaande dinsdag (Mardi dus) is het zover; het eind van la semaine grasse. Misschien had ik de link niet zo snel gelegd, omdat er in Nederland voornamelijk over Vastenavond wordt gesproken, al wordt Vette Dinsdag ook wel gebruikt.
En nou begrijp ik ook waarom de supermarkten hier de afgelopen week vol lagen met grote vleespakketten, meterslange worsten, en hele hammen (plus bergen zout en zakken peper) om zelf te pekelen en te drogen. Zou het toeval zijn dat de minimale tijd voor het drogen van een ham zo rond de 40 dagen ligt en dat precies het eind van de vast is (Pasen)?
Het woord carnaval is afgeleid van het Italiaanse 'carne levare': het opheffen of afschaffen van vlees.
Daarnaast zijn tijdens de vastenperiode ook suiker en boter verboden, dus worden er nu ook veel 'bugnettes' verkocht - dat zijn een soort platte beignets gemaakt van beslag met geraspte citroenschil en na frituren bestrooid met suiker. Daarnaast worden er op Mardi Gras traditioneel heel veel pannenkoeken weggewerkt. Aanvankelijk was dit om de vette spullen die niet bewaard konden blijven (eieren en boter) op te maken.
De vastenperiode wordt hier Carème genoemd (een afgeleide van quadragesima; de veertigste dag) en dat vind ik dan wel weer grappig, want dat is maar één accent verwijderd van Carême. Laat dat nou de beroemde Franse chefkok en patissier zijn! Hij was, aan het begin van de 19de eeuw, de bedenker van een standaardindeling van sauzen, van de methode om recepten op te tekenen en hij vond de vermaledijde hoge koksmuts uit.
Maar nu nog even terug naar de pannenkoeken. Er is namelijk nog een feest waarbij die een hoofdrol spelen: het fête de chandeleur (Maria Lichtmis). Ook dit is een christelijk feest en wordt weer 'bepaald' door de kalender: 2 februari valt 40 dagen na Kerst. Het 'festa candelarum' herdenkt de presentatie van het 40 dagen oude, joodse jongetje aan God. En omdat er op deze dag heel wat kaarsen worden ontstoken, heet het dus la chandeleur. Ik verwoord het een beetje kort door de bocht, want ik schreef er al eerder over. Ik lees dat ook bij dit feest het bakken van pannenkoeken is verbonden met het verwerken van 'restproducten', maar nu omdat met het lengen der dagen de reserves van de winter konden worden opgemaakt (er moet dus in de vorige eeuwen ook al sprake zijn geweest van 'global warming' denk ik). Bovendien werden er pannenkoeken, beignets en wafels uitgedeeld aan de pelgrims die naar Rome afreisden. Of was het de Paus die de lekkernij uitdeelde, zoals ik eerder schreef?
Hoe dan ook realiseer ik me nu dat dat gebakken beslag toch wel erg verbonden is met het christendom en ben ik aan het nadenken over een andere naam, want...kan dat nog wel langer zo?

zondag 9 februari 2020

Un oeuf is enough

Op Foodtube staat een filmpje waarin Fred de Leeuw iets vertelt als importeur van truffels. Hij werd ooit geïnterviewd en stak van wal over Frankrijk en Italië, honden en wroetende varkens tot die interviewer opmerkte:"Meent u dat nou, dus die truffels komen onder de grond vandaan en worden met varkens of met honden gevonden en dat moet dan helemaal vanuit Italië hier naartoe komen. Dat heb ik nog nóóit geweten. Interessant verhaal, maar hoe komt het dan dat die dingen zo naar chocola smaken?"
Dat is er een van de jonge generatie, denk ik dan. Die is opgegroeid met filmpjes van de creaties van Ferran Adrià waarbij een olijf helemaal geen olijf is, of met Heston Blumenthal die je met zijn culinaire experimenten ook volkomen op het verkeerde been zet. 
Dan zijn er nog de diverse innovatieve vleesvervangers, die met hun naam wel doen vermoeden dat het van een grazer komt met namen als burger, cordon bleu, gehaktbal en zelfs hamblokjes, maar ondertussen vooral op soja gebaseerde handel drijven. 
We worden met z'n allen natuurlijk al veel langer belazerd, daar spint De Keuringsdienst van Waarde goed garen bij. We kijken er niet meer van op dat krabsticks bestaan uit gemalen witvis en er helemaal geen kip in de kippenbouillon zit.
In een bijlage van de NRC van vorig weekend lees ik nog zo'n 'het is niet alles wat het lijkt' voorbeeld. 
In een column bespreken Hassnae Bouazza en Nadia Zerouali samen eten, liefde en lust. De een werkt de tekst uit, de ander het recept. Hassnae schrijft deze keer onder de kop 'In de keuken ligt een voorraad heerlijke, eetbare vervanging van het mannelijk lid' onder andere over vrouwelijke zonden, waarbij 'lust' als het meest bedreigend wordt beschouwd. Ze schrijft: 'Van vrouwelijke lust [...] worden conservatieve mannen [...] heel erg zenuwachtig.' En verder: 'Er zijn wereldwijd leiders in opkomst die het feminisme bedreigen en de vrouwen weer achter het aanrecht willen.' En dan gaat het erover dat mannen kunnen domineren op basis van hun 'snikkel, roede, tampeloere, paal, potlood, leuter' (dus ze bedoelen gewoon 'lul') of laten we zeggen aubergine, want daar komt Nadia in beeld, die deze emoji (als seksuele toespeling door Facebook verboden) letterlijk in de pan hakt. Zij heeft een toepasselijk gerechtje van auberginerijst met rozen (en andere ingrediënten waar erotische krachten aan worden ontleed), 'voor twee personen uiteraard'(?).
En zo wordt een mooie, volkomen onschuldige groente een politiek wapen, na de negerzoen en de moorkop.
Ik zou willen zeggen:"Geniet, maar associeer met mate."