maandag 6 december 2021

Te gek voor woorden

Er is een nieuwe druk uit van Het Groene Boekje. Er schijnen minder woorden in te staan dan in de vorige editie, maar in de inleiding leren we wel weer wat nieuws. De meest gebruikte woorden in het Nederlands, zijn, raad eens....:
en, van, hoe, ik, huis, tuin en keuken. Het klinkt als aap, noot mies, wim, zus, jet, teun,vuur, gijs. Over 'keuken' ben ik eigenlijk wel verheugd en verrast. 
Een van de lastigste dingen schijnt nog steeds dat lekker ouderwetse 'te allen tijde' te zijn alsmede 'in genen dele', maar dat laatste zegt mij eigenlijk niets (meer), of ben ik er te braaf voor? 
Ik begon meteen gretig te bladeren, want ik vroeg me af of het kattebelletje of kattenbelletje is. Nou, in het boekje staat kattebelletje, maar hoe kan dat nou, het meervoud van kat is toch katten, dus net als pannekoek tegenwoordig als pannenkoek geschreven wordt, zou je toch denken dat...? Nee, kattenbelletje staat er niet in, terwijl het wel degelijk bestaat, maar er is een verschil in betekenis.
Een kattenbel hangt om de nek van een kat of poes (oei, kan dat tegenwoordig nog wel; poezenbel - ik zoek het meteen op) en een kattebel staat voor een kort briefje. 
Maar goed, dit alles terzijde of is het ter zijden/ter zijde/terzijden. U begrijpt, er zijn al beduimelde pagina's te bespeuren.
Ik kwam er alleen maar op, omdat ik iets uit een kookboek wil maken en daarvoor op zoek moet naar asafoetida. Dat heet ook wel duivelsdrek, maar dat vond ik ook niet in de nieuwe groene uitgave. Ik heb dat ooit lang in huis gehad, zoals zoveel gekke sausjes, kruiden, mengsels en potjes.  Kan er niet eens iemand een 'gebruik je het niet, verkoop het dan' app starten of een buurtinitiatief, waarbij er gezamenlijk kruiden en specerijen en boren, pluggen, haarverven en duikbrillen worden aangeschaft en uitgewisseld? Wie heeft er nou geen aangebroken verpakkingen in de kast staan, die staan te verstoffen, zo lang tot je er weer eens gebruik van wil maken en ontdekt dat de inhoud muf is geworden, of aangevreten, ingedroogd of juist tot een klont samengesmolten?
Ik vond de asafoetida uiteindelijk in een Surinaamse toko op de Albert Cuypmarkt, daar kwam het potje vanachter een stapel onbestemds vandaan en werd het stof eraf geblazen. De houdbaarheiddatum is nog niet verstreken, dus als ik er een paar lepels heb uitgehaald kan 'ie in de groep worden gegooid.

Asafoetida is een poeder op basis van de gedroogde hars van de wortel en stelen van een schermbloem (ferula), de smaak lijkt een beetje op die van ui en is vrij zwavelig (voordat 'ie verwerkt wordt). Natuurlijk zijn er weer mensen die het als een 'superfood' omschrijven, het poeder doet dan ook veel goed, zo zegt men, voor de spijsvertering, bloeddruk en bronchiën. Wie wil daar nou geen eetlepel van ruilen voor...een kopspijker (ijzer, yes!)





woensdag 1 december 2021

De discussie; to woke or not to woke?

Le père fouettard heet hij in Frankrijk. Hij is de assistent van Sint Nicolaas, wiens naamdag op de 6de december wordt gevierd. Le père zit onder de roet, is in het zwart gekleed en slaat stoute kinderen met een zweepje. Komt u dit bekend voor?
Er zijn verschillende verhalen over zijn origine. Eén daarvan gaat over een herbergier die op gruwelijke wijze de zonen van een landheer vermoordt om ze te beroven. De Sint ontdekt dit, wekt de zonen weer tot leven en dwingt de herbergier om als assistent te komen werken om zo voor zijn zonden te boeten. 
De roe is weliswaar een kleine zweep, maar voor de rest lijkt het mij heel goed mogelijk dat 'onze' zwarte piet dezelfde is als het zwepende vadertje.
Nu is er aan die piet in Nederland waarschijnlijk in de loop der tijd een andere inkleuring gegeven en dat is diverse mensen in de huidige maatschappij in het verkeerde keelgat geschoten. 
Het lijkt mij zo dat als iemand zegt: "Met alle respect..." hij/zij/het/hullie meestal het omgekeerde bedoelt, maar ik moet wel zeggen dat ik er in dit geval alle respect voor heb dat het tegenwoordige stereotype van de (zwarte) piet misschien zijn beste tijd heeft gehad. Oorbellen uit, kroeshaar eraf en de zweep erover in plaats van snoepjes strooien; iedereen blij, ook de tandarts en de diëtiste (m/v).
Wat ik niet gepast vind, is dat de zwartepietendiscussie over de hoofden van kinderen wordt uitgevochten. Ik schreef het geloof ik wel eerder, maar in mijn ogen waren de klimmende pieten in de Bijenkorf echte mannen en heb ik die nooit geassocieerd met negers of moren of Afrikanen of gekleurden of hoe je ze ook moet noemen. Overigens werd ik pas in een klap maatschappelijk bewust toen mijn opa een keer opmerkte:"Fijn dat er een nieuwe burgemeester van Amsterdam is, maar dat dat nou weer een jood moet zijn..." Ik was 14, geloofde al lang niet meer in Sint en Piet en wist niet dat Polak een joodse naam was, laat staan wat aan de benoeming opmerkelijk was.
Wat me bij dit schrijven ook bevreemd, is dat ik me er zelfs hier, min of meer 'privé' schrijvend over een heikel onderwerp, op betrap dat ik nadenk over m'n formulering, terwijl dat toch niet mijn stijl is. Ben ik nou woke of loop ik gewoon op eieren? Er zullen er wel een paar breken dan.

Maar goed, ik wil hieraan alleen maar toevoegen dat fouettard is afgeleid van fouet, wat hier in de buurt weer wordt gespeld als fuet en staat voor een dunne, gedroogde worst, die met diverse kruiden en specerijen omwikkeld en/of gemarineerd kan zijn. Onze slager maakt ze in lange slierten die hij over een stok in de winkel te drogen hangt. Je bestelt de worst per slinger = tour om die stok. Een fuet is vaak te lekker voor billenkoek.


En van de week kregen we nieuwe pakken koffiebonen in huis. Sommige verpakkingen zijn net zo aanlokkelijk als de papiertjes rond mandarijnen of sinaasappels konden zijn (of bestaan ze nog?). Als onschuldig en geinig hoop ik dat niemand hier aanstoot aan neemt, maar ik ben geen gorilla en ook geen indiaan (oeps: native american).